Σωκράτης Σίδερης, Ο Πρίγκιπας της Βαλούνια

Συνέντευξη – Σωκράτης Σίδερης

 

1. Πώς ξεκινήσατε τη διαδρομή σας στη συγγραφή; Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με το γράψιμο;

Η συγγραφή ήταν πάντα ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μου. Από πολύ μικρός, από τον παιδικό σταθμό κιόλας, μου άρεσε να αφηγούμαι ιστορίες. Συγκεκριμένα μου έλεγε η μητέρα μου ότι της έκαναν παρατηρήσεις οι δασκάλες του παιδικού σταθμού διότι δεν τις άφηναν να πουν παραμύθια γιατί τα έλεγα εγώ.

Ωστόσο, αυτή καθ’ αυτή η συγγραφή μπήκε στην ζωή μου γύρω στα 13, όταν διάβασα κάπου για έναν διαγωνισμό αστυνομικού μυθιστορήματος για μαθητές Γυμνασίου. Είπα στους γονείς μου ότι ήθελα να πάρω μέρος και εκείνοι μου αγόρασαν ένα τετράδιο, αυτά τα κλασικά μπλε που είχαμε στο σχολείο, για να ξεκινήσω να γράφω την ιστορία που θα στέλναμε στον διαγωνισμό. Δεν θυμάμαι το λόγο, αλλά τελικά δεν πήρα ποτέ μέρος σε αυτόν τον διαγωνισμό, κέρδισα όμως το μεγαλύτερο βραβείο, να μπορώ να εκφράζω στο χαρτί όλα αυτά που έχω στο κεφάλι μου. Μέχρι το πανεπιστήμιο είχα γεμίσει δεκάδες μπλε τετράδια με ιστορίες. Παρόλα αυτά όμως, οι ιστορίες αυτές ήταν αρκετά άγουρες και πολλές φορές χωρίς ιδιαίτερη συνοχή.

Η ραγδαία εξέλιξη ήρθε στο πανεπιστήμιο. Μέσα από μια θεατρική ομάδα γνώρισα έναν άνθρωπο που έμελλε να αποτελέσει ένα πραγματικό μέντορα για μένα, τον Γιώργο Μπελαούρη, ο οποίος ασχολείται κι αυτός από πολύ μικρός με την συγγραφή και πλέον έχει δημιουργήσει μια ολόκληρη δική του μυθολογία. Με τον Γιώργο, όταν ανακαλύψαμε το κοινό μας πάθος για την συγγραφή, κάναμε ατέλειωτες κουβέντες για ιστορίες, χαρακτήρες, πλοκές. Διαβάζαμε ο ένας τα έργα του άλλου και κάναμε σχολιασμούς και παρατηρήσεις. Βάζαμε ακόμα και ασκήσεις μεταξύ μας για να βελτιώσουμε τις αδυναμίες μας. Όπως λέει και ο ίδιος, εγώ τον έφερα να γράφει στη Γη και εκείνος μου άνοιξε την πόρτα για τον κόσμο του φανταστικού. Το αποτέλεσμα ήταν να γράψουμε ένα μυθιστόρημα από κοινού, το οποίο ελπίζουμε να κυκλοφορήσει σύντομα.

2. Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που έχετε αντιμετωπίσει κατά τη διάρκεια της συγγραφής ενός βιβλίου και πώς την ξεπεράσατε;

Συνήθως η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζω είναι ο ίδιος μου ο εαυτός. Όσο κλισέ κι αν ακούγεται, είναι αλήθεια. Από την φύση μου έχω την τάση να σκέφτομαι πολύ και να αναλύω το κάθε τι. Θέλω όταν γράφω μια ιστορία να είναι πολύ καλή και πάντα έχω την ανασφάλεια αν θα αρέσει ή όχι σε αυτόν που θα τη διαβάσει. Γι’ αυτό συνήθως όταν γράφω κάτι, το διαβάζω και το διορθώνω αρκετές φορές μέχρι να νιώσω ότι το αποτέλεσμα είναι το επιθυμητό. Αυτό παλιότερα ήταν μια πολύ χρονοβόρα διαδικασία που πολλές φορές μπορεί να διαρκούσε και χρόνια ή ακόμα χειρότερα να οδηγούσε σε αδιέξοδο και η ιστορία να έμενε στο τέλος ανολοκλήρωτη και ξεχασμένη σε κάποιο αρχείο του υπολογιστή.

Αυτό θεωρώ ότι ξεπεράστηκε όταν άρχισα να γράφω διηγήματα, με τα οποία δεν είχα ασχοληθεί ποτέ, μέχρι που μου ζητήθηκε να συμμετάσχω σε μια ανθολογία. Στην αρχή σκεφτόμουν πως θα μπορούσα να γράψω όλα αυτά που έχω στο μυαλό μου μέσα σε εφτά σελίδες. Τελικά όμως ήταν πολύ καθοριστική η όλη διαδικασία γιατί θεωρώ ότι στο διήγημα ένας συγγραφέας εκπαιδεύεται στο πως να είναι περιεκτικός, να παίζει με τον λόγο και να μην πλατειάζει άνευ λόγου. Αυτή την διαδικασία όταν την μετέφερα στην συγγραφή βιβλίου, μου άλλαξε όλο τον τρόπο προσέγγισης.

3. Ποια είναι η διαδικασία συγγραφής σας; Έχετε κάποιο συγκεκριμένο τελετουργικό ή ρουτίνα όταν γράφετε;

Η συγγραφή μιας ιστορίας είναι μεταφορά σε έναν άλλο κόσμο, όπου ο χρόνος κυλάει διαφορετικά και υπάρχουν άλλοι κανόνες. Για μένα είναι μια μυστηριακή διαδικασία, την οποία προτιμώ να την απολαμβάνω χωρίς να επηρεάζομαι από εξωτερικές παρεμβολές. Για τον λόγο αυτό επιλέγω να γράφω κυρίως βράδυ. Συνήθως το φως της μέρας και η βουή της δεν με βοηθούν στην συγκέντρωση και δεν δημιουργούν την ατμόσφαιρα που θέλω να εντάξω τους χαρακτήρες της εκάστοτε ιστορίας μου.

Απαραίτητη σε αυτή την διαδικασία είναι η συνοδεία κλασικής μουσικής. Αν και στην καθημερινότητά μου δεν θα ακούσω τόσο συχνά αυτό το είδος μουσικής, όταν γράφω, όλοι οι μεγάλοι κλασικοί συνθέτες έρχονται να βοηθήσουν. Μέσα στα κλασικά κομμάτια υπάρχουν όλα τα συναισθήματα, όπως η χαρά, η λύπη, η αγωνία, ο έρωτας. Πολλές φορές, όταν κολλάω σε κάποιο σημείο ή γράφω κάποια σκηνή με ένταση, η κλασική μουσική μου δίνει το ρυθμό και τις κατευθυντήριες οδηγίες που χρειάζομαι.

4. Πώς επιλέγετε τα θέματα που θα θίξετε στα βιβλία σας; Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο μήνυμα που θέλετε να περάσετε;

Ζώντας σε μια κοινωνία που σχεδόν τίποτα δεν είναι αγγελικά πλασμένο, δύσκολα μπορεί να μείνει κάποιος ανεπηρέαστος και να μην θίξει κάποιο κοινωνικό θέμα. Ακόμα και το πως συμπεριφέρονται οι χαρακτήρες μιας ιστορίας, η ανθρώπινη ψυχολογία παίζει σημαντικό ρόλο. Ο κακός ή ο τοξικός χαρακτήρας με το τρόπο του θίγει κάτι.

Ακόμα και στο βιβλίο μου, όπου αναφέρεται σε έναν φανταστικό κόσμο, το κοινωνικό θέμα της διαφορετικότητας κυριαρχεί από τις πρώτες κιόλας σελίδες. Ήθελα ν’ αναφερθώ σε αυτό το θέμα εξαρχής θέλοντας να περάσω το μήνυμα ότι αν κάποιος έχει διαφορετική θρησκεία, εθνικότητα, φύλο, χρώμα, προτιμήσεις δεν αποτελεί κάτι το διαφορετικό από τους άλλους στη βάση του. Τα διαφορετικά χαρακτηριστικά είναι αυτά που δημιουργούν την μοναδικότητά του και κάνουν τον κόσμο πιο ενδιαφέρον και ελκυστικό προς εξερεύνηση.

5. Ποιο βιβλίο σας θεωρείτε πιο αντιπροσωπευτικό της δουλειάς σας και γιατί;

Το πιο αντιπροσωπευτικό βιβλίο της δουλειά μου είναι το τελευταίο που εκδόθηκε, «Ο Χαμένος Πρίγκιπας της Βαλούνια», για το λόγο ότι με το βιβλίο αυτό μεγάλωσα και αναπτύχθηκα συγγραφικά. Όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, το βιβλίο αυτό ξεκίνησε να γράφετε το 2009, όταν ήμουν δεκαπέντε χρονών, και τελείωσε μόλις τον Ιούνιο του 2024. Ουσιαστικά με τον πρωταγωνιστή του βιβλίου μεγαλώσαμε μαζί και μέσα από αυτό το βιβλίο μπορεί κάποιος να διακρίνει όλα τα στάδια της εξέλιξης μου, ειδικά μεταπηδώντας από το πρώτο στο δεύτερο μέρος, το οποίο γράφτηκε αρκετά χρόνια μετά το πρώτο.

 

6. Ποιες είναι οι επιρροές σας ως συγγραφέας; Υπάρχουν άλλοι συγγραφείς ή καλλιτέχνες που σας ενέπνευσαν;

Μια από τις μεγαλύτερες επιρροές που είχα είναι ο Stefen King. Όταν ήμουν έφηβος με συνάρπαζε η γρήγορη ροή των βιβλίων του και πως συνδύαζε ένα σωρό πράγματα και πληροφορίες χωρίς να γίνεται χαοτικός. Ειδικά τα βιβλία του όπως το Κοράκι, ο Θόλος και το 11/22/63 έχουν μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου.

Στα φοιτητικά μου χρόνια και λόγω των σπουδών μου στην ιστορία, τεράστια επιρροή μέχρι και σήμερα αποτελεί ο Θοδωρής Παπαθεοδώρου. Το πως χειρίζεται τα ιστορικά γεγονότα και την γλώσσα αποτελεί ένα συγγραφικό πρότυπο για μένα. Όποτε αισθάνομαι ότι το λεξιλόγιο μου δεν είναι στο επίπεδο που θέλω σε μια ιστορία, διαβάζω ένα βιβλίο του σαν λεξιλογική θεραπεία.

Τα τελευταία χρόνια, ένας συγγραφέας που με έχει συναρπάσει και επηρεάσει λόγω των απρόβλεπτων πλοκών του είναι ο Sebastian Fitzek. Οι ανατροπές που χρησιμοποιεί και οι γνώσεις που έχει στην ψυχολογία και την εγκληματολογία σε αναγκάζουν να μην μπορείς να αφήσεις τα βιβλία του αν δεν τα τελειώσεις.

Ωστόσο κάτι που έχω κρατήσει και έχει επηρεάσει εις βάθος την συγγραφική μου πορεία είναι κάτι που μου είχε πει η συγγραφέας Άλκη Ζέη, όταν την είχαν καλέσει κάποτε στο Γυμνάσιο που πήγαινα για να μας μιλήσει. Την είχα ρωτήσει από τι εμπνέεται και γράφει τα βιβλία της και εκείνη μου είχε απαντήσει ότι δεν μπορείς να γράψεις κάτι που δεν έχεις βιώσει. Στην αρχή με είχε κλειδώσει αυτή η απάντηση γιατί σκεφτόμουν πώς θα μπορούσα να γράψω για έναν φανταστικό κόσμο αφού δεν μπορώ να τον βιώσω; Με τα χρόνια όμως κατάφερα να την αποκωδικοποιήσω και να καταλάβω ότι η Άλκη Ζέη αναφερόταν στα βιώματα που αποκτά κάποιος στην ζωή του και αυτά μπορεί να τα χρησιμοποιήσει ως εργαλεία στα βιβλία του προσαρμόζοντάς τα. Ή τουλάχιστον έτσι το μετέφρασα εγώ. Όπως και να έχει, η συμβουλή της μου χρησίμεψε αρκετά και την ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό.

7. Πώς διαχειρίζεστε την κριτική, θετική ή αρνητική, που λαμβάνετε για τα βιβλία σας;

Αρχικά και μόνο το γεγονός ότι κάποιος θα μπει στην διαδικασία να διαβάσει το βιβλίο μου για να κάνει κάποια κριτική για μένα είναι επιτυχία. Αν είναι θετική χαίρομαι γιατί έχω καταφέρει να κάνω κάποιον αναγνώστη να ταξιδέψει στον κόσμο μου και να γνωρίσει τους χαρακτήρες μου, οι οποίοι, όταν μου μιλούν γι’ αυτούς, παίρνουν υλική υπόσταση λες και είναι πραγματικοί άνθρωποι που ζουν ανάμεσα μας.

Την αρνητική κριτική την δέχομαι ευχάριστα, γιατί μέσα από αυτή μπορώ και εγώ να δω τα λάθη και τις αδυναμίες μου, έτσι ώστε να μπορώ να βελτιωθώ. Τις περισσότερες φορές την αποζητώ και εγώ ο ίδιος. Όταν κάποιος μου μιλά για το βιβλίο μου, στο τέλος πάντα τον ρωτάω τι δεν του άρεσε. Είναι μαθηματικά βέβαιο ότι δεν θα αρέσει σε όλους και ούτε έχω τέτοια απαίτηση. Ωστόσο όμως μια αρνητική κριτική, αν εμπεριέχει ορθά επιχειρήματα, μπορεί να είναι εξαιρετικά βοηθητική.

 

 

8. Πιστεύετε ότι η λογοτεχνία έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο; Ποιον ρόλο παίζει η συγγραφή στην κοινωνία;

Φυσικά και η λογοτεχνία έχει την δύναμη να αλλάξει τον κόσμο. Χρειάζεται μόνο να αναλογιστούμε το πόσο μεγάλη είναι ανάγκη του ανθρώπου να εκφράσει αυτά που νιώθει και πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της συγγραφής στην κοινωνία. Από την απαρχή της ανθρώπινης ιστορίας κιόλας ο άνθρωπος προσπαθεί να αφηγηθεί ιστορίες, στην αρχή με άναρθρες κραυγές και πρωτόγονες ζωγραφιές σε σπηλιές και στην συνέχεια αποτυπώνοντας λέξεις στο χαρτί.

Μέσα από την λογοτεχνία αποτυπώνονται, σχολιάζονται και κριτικάρονται τα κακώς κείμενα της κοινωνίας. Βιβλία όπως οι Άθλιοι του Βίκτωρ Ούγκο, τα σταφύλια της οργής του John Steinbeck, ο Πόλεμος και Ειρήνη του Λέον Τολστόι και χιλιάδες άλλα βιβλία δείχνουν όψεις της κοινωνίας που βάζουν τον αναγνώστη σε σκέψεις. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο που σε περιόδους πολέμων και πολιτικών αναταραχών πάρα πολλά λογοτεχνικά βιβλία απαγορεύονται ή καταστρέφονται προκειμένου να μην επηρεάζουν τον κόσμο.

9. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Έχετε κάποιο νέο έργο στα σκαριά;

Για την ώρα στα σκαριά υπάρχει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα που το γράφουμε συνεργατικά με την Νεφέλη Καλαντζή, η οποία με αμέριστη προσοχή και υπομονή με ακούει και με βοηθά σε κάθε τι που γράφω. Ενώ από το νέο έτος θα ξεκινήσω ένα ιστορικό μυθιστόρημα για το οποίο συλλέγω στοιχεία τα τελευταία 4 χρόνια και θα βασίζεται σε αληθινά γεγονότα.

10. Τι θα συμβουλεύατε τους νέους συγγραφείς που προσπαθούν να κάνουν τα πρώτα τους βήματα στον χώρο;

Η συμβολή μου είναι αυτή που είχαν δώσει και σε μένα: Να διαβάζετε βιβλία. Και να παρατηρείτε τον κόσμο, θα προσθέσω εγώ. Όταν κάποιος μου λέει ότι δεν έχει φαντασία και δεν μπορεί να γράψει, κάνω κάτι πολύ απλό. Του δείχνω μια πόρτα ή ένα κλειστό παράθυρο και απλά τον ρωτάω να μου πει τι πιστεύει ότι υπάρχει από πίσω. Ακόμα και το πιο απλό που μπορεί να σκεφτεί, μπορεί να αποτελέσει την αρχή μιας ιστορίας με εντυπωσιακή πλοκή.